Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) UNESCO tarafından; toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekânlar biçiminde tanımlanmaktadır.
Kuşaktan kuşağa aktarılan bu miras, toplulukların ve grupların çevreleriyle, doğayla ve tarihleriyle etkileşimlerine bağlı olarak, sürekli biçimde yeniden yaratılır ve bu onlara kimlik ve devamlılık duygusu verir; böylece kültürel çeşitliliğe ve insan yaratıcılığına duyulan saygıya katkıda bulunur.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) 17 Ekim 2003 tarihinde Paris’te düzenlenen 32. Genel Konferansı’nda, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’ni kabul etmiştir. Türkiye 19 Ocak 2006 tarihli ve 5448 sayılı Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin Uygun Bulunduğuna Dair Kanunla bu sürece dâhil olmuş ve 27 Mart 2006 tarihinde resmen taraf olmuştur.
Somut Olmayan Kültürel Mirası daha gözle görülür kılmak, önemi konusunda bilinçlenmeyi sağlamak ve kültürel çeşitliliğe saygı içinde diyalogu desteklemek için, Taraf Devletlerin teklifi üzerine, somut olmayan kültürel mirasının temsili bir listesi hazırlanır, güncellenir ve yayımlanır. Ülkemizde Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu kapsamda ulusal bazda Bakanlığımızca Somut Olmayan Kültürel Miras ve Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcıları (Yaşayan İnsan Hazineleri) olmak üzere iki türlü envanter çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar illerde İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri koordinatörlüğünde Somut Olmayan Kültürel Miras Tespit Kurullarınca yerine getirilmektedir.
Somut Olmayan Kültürel Miras çalışmaları öncelikle bu mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dil desteğinde sözlü gelenekler ve anlatımlar(destanlar, efsaneler, atasözleri, masallar), gösteri sanatları (Karagöz, meddah, kukla, halk tiyatrosu), toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler (doğum, nişan, düğün, nevruz), doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar (geleneksel yemekler, halk hekimliği, halk takvimi, halk meteorolojisi) ve el sanatları geleneği konularını kapsamaktadır.
İlimizde Somut Olmayan Kültürel Miras değerlerimiz konusunda İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüz tarafından kurulan komisyon tarafından yapılan kapsamlı çalışmalara devam edilmektedir.
Müdürlüğümüz Somut Olmayan Kültürel Miras Tespit Komisyonu tarafından Bakanlığımıza teklif edilen İlimize ait 13 unsur Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanterine alınmıştır.
SIRA NO |
UNSURUN ADI | ULUSAL ENVANTERDEKİ ADI | ULUSAL ENVANTER NUMARASI |
KOMİSYONDA VERİLEN KARAR |
1 |
Aşıklık Geleneği |
Aşıklık Geleneği |
01.0003 | İl Envanteri-Ulusal Envanter
|
2 | Gezekler | Barana, Sıra Gecesi, Yaren vb.Geleneksel Sohbet Toplantıları |
01.0006 | İl Envanteri-Ulusal Envanter |
3 |
Sohbet Geleneği/ Yaren | Barana, Sıra Gecesi, Yaren vb.Geleneksel Sohbet Toplantıları |
01.0006 | İl Envanteri-Ulusal Envanter |
4 |
Hıdrellez Geleneği | Bahar Bayramı: Hıdrellez/Aziz George Günü |
01.0012 | İl Envanteri-Ulusal Envanter |
5
|
Sultan Divani ve Şifalı Aşure Günü |
Aşure Geleneği |
01.0015 | İl Envanteri-Ulusal Envanter |
6
|
Çanak-Çömlek Yapımı |
Çömlekçilik El Sanatları Geleneği |
01.0031 | İl Envanteri-Ulusal Envanter |
7
|
Keçecilik El Sanatları |
Keçecilik El Sanatları Geleneği |
01.0041 | İl Envanteri-Ulusal Envanter |
8 |
Kilimcilik |
Kilim Dokuma Geleneği |
01.0042 | İl Envanteri-Ulusal Envanter
|
9 |
Kök Boyalı Bayat Kilimleri |
Kilim Dokuma Geleneği |
01.0042 | İl Envanteri-Ulusal Envanter
|
10 |
İşlemeler |
Kanaviçe İşleme Geleneği |
01.0080 | İl Envanteri-Ulusal Envanter
|
11 |
Saraçlık |
Saraçlık El Sanatları Geleneği |
01.0095 | İl Envanteri-Ulusal Envanter
|
12 |
Koşumculuk |
Saraçlık El Sanatları Geleneği |
01.0095 | İl Envanteri-Ulusal Envanter
|
13 |
Yemenicilik |
Yemenicilik El Sanatları geleneği |
01.0103 | İl Envanteri-Ulusal Envanter
|
Binlerce yıldır birçok medeniyete beşiklik etmiş İlimizdeki Somut Olmayan Kültürel Miras zenginliğimiz göz önünde bulundurularak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüz tarafından; insan yaratıcılığının bir kanıtı olarak değeri, kültürel ve toplumsal gelenekler içerisindeki köklülüğü, belirtilen topluluk ya da grubu temsil niteliği, kaybolma riski gibi konularda yapılan kapsamlı çalışmalara devam edilmektedir.
Müdürlüğümüz Somut Olmayan Kültürel Miras Tespit Kurulunca; “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak teklif edilen. yarım asırdır keçe sanatıyla uğraşana keçe sanatçımız Ahmet Yaşar Kocataş, 3 Kasım 2016 tarihinde "Yaşayan İnsan Hazinesi" ödülüne layık görülmüştür.