Afyonkarahisar ili Ege Bölgesinin İç Batı Anadolu bölümü sınırları içinde yer alır. Anadolu’nun batı yarısında, doğuyu batıya, kuzeyi güneye bağlayan kara, hava ve demir yollarının kesiştiği kavşak noktasında doğal bir kilit konumundadır. Afyonkarahisar; doğuda Konya, kuzeyde Eskişehir ve Kütahya, batıda Uşak ve Denizli, güneyde Isparta ve Burdur ili ile çevrilidir. Yüzölçümü 14.295 km²’dir. Toprakları Sultandağları, Burgaz, Eynihan ve Emirdağları arasında yer yer daralan ve genişleyen bir plato görünümündedir. İlimiz sınırları içinde, Merkez’de Akarçay, Sandıklı ve Hocalar’da Kûfi, Dinar’da ise Menderes ırmakları bulunmaktadır. Acıgöl, Akşehir ve Eber gölleri de ilimiz sınırları içindedir. Afyonkarahisar, Ege Bölgesi sınırları içerisinde yer almasına rağmen İç Anadolu iklimine daha yakındır. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak bir step iklimi görülür. İlkbahar ve sonbaharda ise yağışlar,yağmur şeklindedir.
İlk yerleşim izlerine, Eski Tunç Çağı olarak bilinen, M.Ö. 3000’lerden itibaren yaşanan Maden Çağın’da rastlamaktayız. Daha sonra Hitit, Frig, Lidya, Helen, Roma ve Bizans dönemlerinde de aralıksız yerleşimler olmuştur. 12. yy ortalarından itibaren ise tamamen Türk egemenliği altına girmiştir.
Roma ve Bizans döneminde Asya ve Anadolu eyaletine bağlı bir yerleşim yeri olan ilimizin adı, Akronium (Yüksek tepe)’dur. Hitit döneminden itibaren her dönemde savunma amaçlı yerleşim yeri olmuş kale; yüksek, sarp ve elde edilmesi güç özelliğinde dolayı ‘Yalçın Tepe’ (Hapanuva) olarak tanınmış ve stratejik önemini hep koruyarak, şehre ad olmuştur.
Afyon,(haşhaş) tıpta ilaç yapımında kullanılan haşhaş bitkisinin özsuyudur. Latincede opium denilen özsuyu içeren ve günümüzde haşhaş olarak adlandırılan bitkinin M.Ö. II. yüzyıldan itibaren ekildiğini, üzerinde haşhaş kabartması bulunan Synnada (Şuhut) kentine ait sikkeden anlamaktayız. Opium, zamanla yazılış ve söylenişte değişikliğe uğrayarak Afyon olmuştur.
Afyonkarahisar asıl önemine “Selçuklular döneminde” kavuşmuştur. Sarp kayalar üzerindeki kalesi sağlam ve güvenilir olan Afyonkarahisar’da Selçuklu Devleti’nin hazineleri saklanır olmuş ve adına da “Karahisar-ı Devle” denilmiştir.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin 1243 Kösedağ Savaşı sonrasında Moğolların egemenliğine girmesiyle Afyonkarahisar’da Sahipata Beyliği kurulmuş, daha sonra sırayla Eşrefoğulları, Germiyanoğulları ve Karamanoğulları Beylikleri egemenliğinde kalmıştır. Şehir, Osmanlı İmparatorluğu döneminde genişleyerek büyümüştür.
Kurtuluş Savaşı’nda Afyonkarahisar’ın, önce Şuhut daha sonra Merkez İlçeleri Başkomutanlık karargah merkezi olmuş, Milli Mücadele’yi zafere ulaştıran Büyük Taarruz Harekatı 26 Ağustos 1922 sabahı Kocatepe’de başlamış, böylece Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli burada atılmıştır.
Afyonkarahisar ilinin Merkez, Başmakçı, Bayat, Bolvadin, Çay, Çobanlar, Dazkırı, Dinar, Emirdağ, Evciler, Hocalar, İhsaniye, İscehisar, Kızılören, Sandıklı, Sinanpaşa, Şuhut ve Sultandağı olmak üzere 18 ilçesi, 107 beldesi, 392 köyü vardır.