SELMÂN-I FARİSİ VE AMORİUM PANELİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
AŞK Kültür ve Sanat Günleri kapsamında; Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Anadolu Üniversitesi işbirliğinde Afyonkarahisar Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü koordinesinde; İlimiz Emirdağ ilçesinde düzenlenen, “Selmân-ı Farisi ve Amorium” konulu panele İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır, Davulga Ergün Erdik, Emirdağ Meslek Yüksek Okul Müdürü Prof. Dr. Mustafa Kemal Yıldız ve davetliler katıldı.
Panelin açılış konuşmalarını İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır, Emirdağ Belediye Başkanı Serkan Koyuncu yaptı.
İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır, panelle ilgili yaptığı açıklamada; "Selmân-ı Farisi büyük bir değerimiz O peygamberimizin "ailemdendir" dediği büyük bir sahabe. Öncekiler ve sonrakilerin ilmine vakıf seçkin bir insan. Bir rivayete göre dört buçuk yıl hakkı arama ve doğru dini bulma yolunda Emirdağ ilçemizde yaşamıştır” diye konuştu.
Tanır; “Bir ürünü pazarlamak için hikayesi olmalıdır. Emirdağ ilçemizdeki Amorium'u Selmân -ı Farisi hazretleri ile "İnanç turizminin merkezi" haline getirerek 'inanç rotasına" katmak istiyoruz. Çünkü Emirdağ'ın inanç turizmi açısından gerçek bir hikayesi var. İşte Emirdağ Amorium (Ammuriye)’nin gerçek bir hikayesi büyük Sahabe Selmân -ı Farisi hazretleridir. Bu son derece önemli. Biz hem bu açıdan bakıyor. Hem de inancımız açısından sahabeleri yıldızlar gibi görüyor, önemsiyor ve takip ediyoruz" dedi.
Konuşmaların ardından; Afyonkarahisar ve çevresinde birçok yüzey araştırmasında ekip üyesi olarak katılan ve AKÜ Öğretim Görevlisi Dr.Talat Koçak, Amorium kazı çalışmalarında ekip üyesi olarak katılan ve Araştırmacı Mehmet Kurt, Turizm sektöründe çalışmalar yapan ve TÜRSAB Afyonkarahisar İl Temsilcisi Bilal Şenel tarafından sunumu gerçekleştirilen panelin moderatörlüğünü Müze Müdürü Mevlüt Üyümez’in yaptığı panelde dikkatler Emirdağ Amorium Antik Kentine ve Selman-ı Farisi Hazretlerine çekildi.
Selmân -ı Farisi Amorium İnanç Turizmi Rotası oluşturulma çalışmaları kapsamında; Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Anadolu Üniversitesi işbirliğinde Afyonkarahisar Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü koordinesinde düzenlenmiş olan, Panel sonunda katılımcılara plaket takdim edildi.
“AMORİUM’UN TARİHSEL SERÜVENİ
Amorium’un tarihsel serüveni MÖ. 2000’li yıllarına dayanmaktadır. Hitit, Frig, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı izlerini taşıyan Amorium’da MÖ. VI yüzyılda masalcı Ezop doğmuş ve MS.568’de İslamı kabul eden ilk sahabelerden Selman-ı Farisi bir müddet yaşamıştır. Selmân-ı Farisi, Amorium’da Büyük Kilisede çalışan Hıristiyan din adamlarından peygamberin vasıflarını öğrendikten sonra onu aramaya koyulmuştur. Bu özellikleri Hazreti Muhammed’in (S.A.S) üzerinde gördükten sonra da hemen Müslüman olmuştur.
Kent, Yukarı Şehir ve Aşağı Şehir olarak iki başlık altında değerlendirilmektedir. Yukarı Şehir, höyüğün kenarlarında hala izleri görülebilen Bizans dönemi sur duvarlarıyla, Aşağı Şehir de bütün şehri kuşattığı takip edilebilen bir koruma (sur) duvarıyla çevrilidir.
Amorium’da ilk çalışmalar 1987 yılında İngiliz bilim insanı Prof. Dr. R. Martin Harrison tarafından bir yüzey araştırması ile başlamıştır. Kentteki kazılar 1993-2009 yılları arasında bir diğer İngiliz araştırmacı Dr. Chris Lightfoot tarafından devam ettirilmiştir. Amorium kazıları, 2014 yılından itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anadolu Üniversitesi adına Prof. Dr. Zeliha Demirel Gökalp tarafından yürütülmektedir.
MÖ.1. yüzyılın başlarında, Roma Senatosu tarafından Amorium’a bölgede kendi parasını basma izni verilmiştir. MS. 640 yılından itibaren Amorium Anadolu’da Bizans ordusunun askeri karargahı ve sonra da Anatolikon Thema’sının (eyalet) başkenti olmuştur. Bizans Dönemi’nde yaşanan Karanlık Çağ boyunca da Amorium, Arap saldırılarına karşı Bizans topraklarının korunmasında güçlü bir kale görevi görmüştür.
MS.838 yılında Harun Reşid’in oğlu Mutasım’ın (833-842) ordusu tarafından kuşatılan, MS.931’de Tarsus Emir’i tarafından ateşe verilen kent kazılardan elde edilen verilere göre MS.10 ve 11. yüzyıllarda askeri ve stratejik önemini yeniden kazanmıştır. MS.1116’da Amorium’un Selçukluların elinde olduğu bilinmektedir.
İLK SAHÂBELERDEN SELMÂN-I FARİSİ
İran asıllı mecusi bir ailenin çocuğudur. Râmhürmüz’de doğdu ve oradan ayrılarak Ceyy (Ceyyân, daha sonra Şehristan) diye anılan bir köye göç etti. Asıl adı Mâhbe iken müslüman olduktan sonra kendini Selmân İbnü’l-İslâm diye tanıtmış, Selmân el-Hayr, Selmân-ı Pâk veya Selmân el-Hakîm diye de anılmıştır. Mecûsî âteşkedesinde kutsal ateşin sönmemesini sağlamakla görevli iken yeni bir din arayışına giren Selmân ailesinin şiddetli muhalefetine rağmen Hıristiyanlığı benimsedi ve önce Dımaşk’a kaçtı, ardından Musul, Nusaybin ve Afyonkarahisar ili, Emirdağ ilçesinde bulunan Hergan Kale Ammuriyeye (amorium) geldi. Rahip Uskuf’un eğitimine girdi. Döneminde aslına daha uygun olan Barnabas İncili’nden öğretiler aldı. Amorium’da en az 4 yıl olmak üzere (7-12 yıl) kaldığına dair rivayetler vardır. Amorium’da çiftçilik, hayvancılık ve ticaret yaptı. Rahip Uskuf ölüm döşeğinde iken kendisine pek yakında Arap yarımadasında İbrâhim peygamberin Hanîf dini üzere gönderilecek son peygamberin geleceğini, "Onun hediye kabul etmekle beraber sadaka almayacağını, ayrıca kürek kemikleri arasında nübüvvet mührü bulunacağını" söyledi. Selman-i Farisi (Radıyallâhu Anh) Bir Arap tüccarıyla tanışıp kendisini çölden geçirmesi karşılığında sahip olduğu hayvanları ona verip kervanına katıldı. Ancak kervan Vâdilkurâ’ya ulaştığında tüccar Selmân’ı bir yahudiye köle olarak sattı.
Selmân-i Farisi, Medine’yi görünce Amoriumdaki rahibin tarif ettiği şehre geldiğini anladı. Daha sonraki günlerde Hz. Peygamber’in Medine’ye doğru yola çıktığını ve Kubâ’ya geldiğini duyunca hemen oraya gitti ve rahipten öğrendiği nübüvvet alâmetlerinin kendisinde bulunduğunu görünce müslüman oldu.
Zâhid bir kişiliğe sahip olan Selmân-ı Fârisî, Resûl-i Ekrem’in övgüsünü kazandı. İlim öğrenmeye düşkünlüğü ve sünnete bağlılığı ile mensubu bulunduğu ashâb-ı Suffe arasında önemli bir yer edindi.
Hz. Ömer’in emriyle Kûfe şehrinin kuruluşu aşamasında ve daha sonra önemli katkıları oldu ve halife onu Medâin’e vali tayin etti. Hz. Osman’ın hilâfetinin sonlarına kadar valilik görevine devam eden Selmân -ı Farisi bu sırada vefat ettiği belirtilmektedir.
Selmân’ın Rumca ve İbrânîce öğrendiği, Farsların, Romalıların, Yahudi ve Hıristiyanların kutsal kitaplarını okuduğu rivayet edilmektedir. Bu sebeple onun hakkında “Sâhibü’l-Kitâbeyn” (Kur’an’ı ve Kitâb-ı Mukaddes’i iyi bilen) veya “Önceki ve sonrakilerin ilmini öğrenmiş bitmez tükenmez bir umman” ifadeleri kullanılmıştır.
Bugün hak dini araştırarak bulması, ilme düşkünlüğü ve Zahid kişiliği ile insanlığın önünde örnek bir sahabe olarak durmaktadır.