YÜRÜYÜŞ TURİZMİ
BAŞKOMUTAN TARİHİ MİLLİ PARKI
Parkur : 12 km Konumu : Afyonkarahisar-Sinanpaşa Akören Kasabası Özelliği : Tarih ve Kültür Turizmi , Trakking
Türkiye’nin 17. Milli Parkı olarak ilan edilen “Başkomutan Tarihi Milli Parkı” Afyonkarahisar ve Kütahya il sınırları içinde yer almakta olup toplam alanı 40.940 ha dır. Alanın kaynak değeri; 26 Ağustos’ta Kocatepe’de başlayan Büyük Taarruz’da, 27 Ağustos’taki kanlı muharebelerle Kocatepe Bölgesi’ndeki düşman kuvvetleri sürülmüş ve 27 Ağustos’ta Afyonkarahisar’a ulaşılmıştır. Beş gün geceli gündüzlü aralıksız süren meydan savaşının, Ulu Önder Atatürk’ün 26-30 Ağustos 1922 tarihinde bütün dünyayı şaşırtan bir başarı ile sonuçlandırdığı Kurtuluş Savaşı’nın geçtiği yörelerdeki tarihi olgular Başkomutan Tarihi Milli Parkı’nın ana kaynak değerini oluşturur. Milli parkın en önemli kaynak değeri olan harp tarihi, arazinin jeolojik yapısı ve bitki örtüsüyle de desteklenmektedir. Kocatepe ve Dumlupınar bölümlerinde yer alan ormanlık alanlar içerisinde bütün yıl su bulunan vadi boyları, pek çok endemik türleri kapsayan bitki örtüsü ve yaban hayatı zenginlikleri olarak açıklanabilir. Milli park sahası içerisindeki iki ana bölüm içinde yer alan Kocatepe ve Dumlupınar savaş alanları, şehitlikler ve anıtlar görülmesi gereken yerlerdir. Ayrıca ormanlık alanlardaki vadi boylarındaki bitki zenginliği ziyaretçileri etkileyici niteliktedir. Başkomutan Tarihi Milli Parkı’nın Afyonkarahisar tarafında kalan kısmı “KOCATEPE” bölümüdür. Kocatepe bölümünde: Kocatepe Anıtı ve Kitabesi, Yüzbaşı Agah Efendi Şehitliği, Zafer Müzesi, Büyük Taarruz Şehitliği ve Başkomutan Mustafa Kemal Anıtı, Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği bulunmaktadır. Başkomutan Tarihi Milli Parkı’nın Kütahya tarafında kalan kısmı “DUMLUPINAR” bölümüdür. Dumlupınar Bölümünde. Zafertepe Anıtı, Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı, Şekip Efendi Şehitliği, Üç Tepeler Şehitliği (Büyük Aslanlılar Şehitliği),Dumlupınar Müzesi, Dumlupınar Anıtı ve Atatürk Evi, Dumlupınar Şehitliği yer almaktadır.
Önemli bir kısmı Başkomutan Tarihi Milli Parkı sınırları içinde geçen ve zaferle sonuçlanan Büyük Taarruz’un ilk karargâhı Kocatepe’de kurulmuştur. Şuhut İlçesi Çakırözü Köyü’nden Kocatepe’ye 1922 Ağustos’unun 25’ini 26’sına bağlayan gece hareket eden komuta grubu Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Mareşal Fevzi Paşa ve İsmet Paşa’nın izlediği yol, Bakanlığı’mızca ZAFER YOLU olarak yeniden projelendirilmiştir.
25 Ağustos günü Şuhut İlçemizde düzenlenen çeşitli etkinliklerle kutlanan Zafer Haftası, aynı günün gecesinde saat 23.00’de Ulu Önder ATATÜRK’ün Kocatepe Cephesine ordularımızı naklettiği Şuhut – Çakırözü Köyü’nden geçen ve Gazi Paşa Çeşmesi’nin de bulunduğu Zafer Yolu’ndan halkımızla yürüyerek Kocatepe’ye ulaşılmaktadır. Başkomutan Tarihi Milli Parkı sınırları içinde olmasa da; 25-30 Ağustos Zafer Haftası kutlama törenleri kapsamında İscehisar İlçesi Giresunlular Şehitliği, Anıtkaya Şehitliğinde de törenler yapılmaktadır.
KUMALAR DAĞI :
Parkur : 27 km Konumu : Sandıklı –Şuhut İlçeleri arasında Özelliği : Yayla Turizmi, Av Turizmi
Kumalar Dağı, Sandıklı'nın doğu sınırını kaplayan, Afyonkarahisar - Sandıklı -Dinar doğrultusunda, başka bir tanımlama ile kuzey güney yönünde il topraklarını iki büyük havzaya ayırarak uzanan 50 - 60 km uzunluğunda ve 30 - 35 km genişliğinde bir dağ kütlesidir. Göktepe, 2247 metre yükseltisi ile dağın en yüksek zirvesini oluşturur. 2447 m. yüksekliği olan bu dağımızın önemi Kurtuluş Savaşı’nın burada başlamış olmasıdır. Şuhut Kumalar üzerinde bulunan Kilimatan yaylasındaki Toklu tepelerinde kayak yapılabileceği gözlemlenmiştir. (AFDOS)
Özel ilgi gruplarına cevap verebilecek ender yerlerden bir tanesi olup, dağcılık ve doğa yürüyüşü, kayak, yabani hayvan izleme, kuş gözlemciliği, gibi farklı turizm aktiviteleri gerçekleştirilebilir. Böylelikle alana gelen insanların doğayla buluşmalarına imkan sağlanmış olacaktır. Afyonkarahisar’a özgü bir endemik bitki olan Sideritis akmanii (Dağ çayı, çay otu) Kumalar Dağı, Çakmak Tepe Geçidi çevresi yetişmektedir. Kumalar Dağı zirvesine giden yol diğer ismi ile radar yolu güzergahı çevresi step bitki örtüsünden oluşmaktadır. Yani bitki örtüsü olarak bir geven türü olan bilimsel ismi Astragalus flavescens (Sarı çiçekli dikenli geven) olan tür bölgede hakimdir ve aynı zamanda bir Türkiye endemiğidir. 1400-1800 m yüksekliklerde bu bitki örtüsünün hakim olduğu yerlerde seyrek halde yayılış gösteren ve bir ağaç türü olan Pyrus elaeagnifolia (Ahlat) ve Crataegus orientalis subsp. orientalis (Alıç) yer alır. Güzergahın batı yamaçlarında yaklaşık 1400-1450 m’ lerde Türkiye için endemik bir meşe türü Quercus vulcanica (Kasnak meşesi) parçalar halinde topluluklar oluşturur. Bu topluluk içinde seyrek olarak dağılmış vaziyette bir başka meşe türü Quercus cerris var. cerris (Türk meşesi) yer alır. Ayrıca Mespulus germanica (Muşmula, döngel, beşbıyık), Prunus divaricata (Yabani erik)’ da çok seyrek olarak görülür. Berberis crataegina (Kadın tuzluğu), Ribes multiflorum (Frenk üzümü) çalı formunu temsil eden bitkilerin başında gelir. Otsu türler olarak dere tabanlarında kayalık taşlık yerlerde Sideritis akmanii (Dağ çayı) ve Satureja cuneifolia yaygın olarak bulunan türlerin başında gelir. Daha yukarılarda yine kayalık alanlarda bir başka dağ çayı olan Sideritis libanotica yayılış gösterir.
DEĞİRMENDERE KANYONU, BAŞMAKÇI
Parkur:8 km Konumu : Afyonkarahisar- Başmakçı(140 km mesafede) Özelliği : Trakking, Kanyon (15-20 m. Yükseklikte), bitki çeşitliliği
Yaklaşık 8 km uzunluğunda bir kanyondur. Afyonkarahisar’ ın Başmakçı ilçesi Yaka Kasabası sınırlarında yer alır. Kanyon her mevsim akan suyu ile Acı Göl’ ü besleyen önemli bir kaynaktır. Afyonkarahisar’ da görülmesi gereken önemli yerlerden biridir. Kanyon ve çevresinde Quercus coccifera (Kermes meşesi) hakimdir. Bu meşe içinde seyrek olarak Pinus brutia (Kızılçam) yayılış gösterir. Diğer odunsu bitkilerden bazıları ise; Juniperus excelsa, J. oxycedrus subsp. oxycedrus (Katran ardıcı), Cotoneaster nummularia (Dağ muşmulası), Rhamnus rhodepeus (Çehri), Colutea sp. (Patlangaç), Cionura erecta (Bodur otu, Babrik, Dağ sarmaşığı), Pistacia terebinthus subsp. Palaestina (Menengiç, çitlembik).
AKDAĞ TABİAT PARKI Parkur : 18 km Konumu : Afyonkarahisar -andıklı Özelliği : Trakking, Dağcılık, Rafting, Mağara Turizmi, Yayla Turizmi Kocayayla (Sandıklı-Akdağ):
İlimiz Sandıklı ilçesi sınırları içerisinde bulunan ve bir kısmı Hocalar ve Kızılören ilçelerine taşan Akdağ eteklerindeki Kocayayla, ortalama 1.600 m. Akdağ’ın zirvesi ise 2.500 m.yüksekliktedir.
Kocayayla ve Akdağ civarı Sandıklı ilçemize 35 km. mesafede Ankara-Antalya yolunun sağında kalan Hocalar ilçesi yoluyla Sorkun kasabasına kadar asfalt yol ile ulaşımı kolay ender yerlerden biridir. Sorkun’dan itibaren ise stabilize orman yoluyla meşe ormanlarıyla başlayan ve yükseldikçe çam ağaçlarının yoğunlaştığı virajlı yollardan 1.600 m. Yükseklikteki vadiye ulaşılmaktadır.
Anadolu’nun çıplak dağları, çölleşmeye yüz tutmuş alanları yanında, Karadeniz bölgemizi aratmayacak yemyeşil ormanlar, su kaynakları, çayırlar; kısacası zengin bitki örtüsüyle eş değerde yaban hayatı, (yılkı atları, geyik, domuz, tilki, kurt v.s.) monoton ve betonlaşan hayatımıza bir anda huzur ve canlılık kazandırmaktadır.
Doğal peyzajı bozmadan patika yolları, atlı gezi yolları, bisiklet parkurları, yaban hayatı izleme noktaları, alabalık üretilmesi için küçük barajlar, gölcükler, günübirlikçiler ve kampçılar için sosyal tesisler, havuzlar bu güzellikleri daha da çekici ve eşsiz kılacaktır.
Doğa sevenlere, doğayla başbaşa kalmak isteyen her yaş grubu insana hizmet edecek etkinliklerin yapılabileceği Kocayayla civarında, keşfedilmeyi bekleyen pek çok mağara vardır. Tahmini 20 km. uzunluğunda olan kanyon ve kanyondan Çivril gölüne dökülen Akçay görülmeye değerdir. Kanyon boyunca insanoğlunun ayak basmadığı mağaralar, trekkingcilerin ilgisiniçekecek güzergahlar bulunmaktadır.
Bu eşsiz yer Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünce, 29.06.2000 tarih ve 270 sayılı Onay ile “Tabiat Parkı” ilan edilmiştir.
Bölgenin önemli jeomorfolojik oluşumları Kurtini Mağarası, Oktur mağarası, Kanyon Vadi ve Tokalı Kanyonu’dur. Kurtini Mağarası bölgede, karstik bir fosil mağara olarak girilebilen tek mağaradır ve Sandıklı ilçesine 34 km. Kocayayla’dan 6 km. uzaklıkta Bökenin Yurdu olarak bilinen mevkidedir. Kocayayla’nın güneyinde Akçay deresinin solunda yer alır. Mağaranın toplam uzunluğu 239 m. girişe göre +10 m. yatay olarak gelişmiş, 4,5 m. genişliği, 1,5 m. Tavan yüksekliği olan mağaradır. Daha uzun olduğu tahmin edilen mağaranın tavanının göçmüş olması nedeniyle ikinci bölümüne girilememektedir. Aynı bölgede (Akdağ-Kocayayla), Menteş kasabasına yakın bir mevkide Oktur Mağarası bulunmaktadır. Henüz bir inceleme yapılmamıştır. Akdağ Tabiat Parkı’nda yer alan diğer önemli jeomorfolojik oluşumlar Kanyon vadi ve Tokalı Kanyonu’dur. Kanyon vadi, Kurtini mağarasının yanından başlamakta ve bu vadinin sonunda Tokalı Kanyonu bulunmaktadır. Tokalı Kanyonu’nun dik ve taraçalı bir görünümü vardır. Akçay Dere’nin güneyde kireçtaşları içindeki akışı, çok sarp yamaçları olan Tokalı Kanyonu içinde devam etmektedir.
Tokalı Kanyonu
Akdağ Tabiat Parkı’nda yer alan diğer önemli jeomorfolojik oluşumlar Kanyon vadi ve Tokalı Kanyonu’dur. Kanyon vadi, Kurtini mağarasının yanından başlamakta ve bu vadinin sonunda Tokalı Kanyonu bulunmaktadır. Tokalı Kanyonu’nun dik ve taraçalı bir görünümü vardır. Akçay Dere’nin güneyde kireçtaşları içindeki akışı, çok sarp yamaçları olan Tokalı Kanyonu içinde devam etmektedir. Akdağ Kanyon Vadi ve Tokalı Kanyonu park alanı içinde 20 km.lik bir alanı kaplamaktadır. Kanyonun 1200 metre uzunluğundaki kısmı bıçakla kesilmişçesine yer yer yüksekliği 200 m. bulan kaya kütlelerinden oluşmuştur. En geniş yeri 4m. en dar yeri ise 1,5 m’dir. Akdağ Tokalı Kanyonu ancak 7-8 saatte geçilebilmektedir. 7 km.uzunluğa sahip kanyon, vahşi doğası ile bölgenin görüntüsü güzel yerlerinden birini meydana getirmektedir.
Akdağ Tabiat Parkı, İç Anadolu ile Ege Bölgesi arasında geçiş niteliği taşıması sebebiyle bitki örtüsü ve hayvan türleri yönünden önemli ekolojik değere sahiptir. Park 550 adet bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır. Akdağ Tabiat Parkı’nda belirlenen 84 endemik türden ikisi (Barbarea hedgeana ve Polgonum afyonicum) ilk defa bu alandan toplanarak bilim dünyasına tanıtılmıştır. Parkın zengin bitki örtüsü fotoğrafçılar, botanik turizmi ve doğa merakı olan araştırmacılar için alanı çekici ve değerli hale getirmektedir. Akdağ Tabiat Parkı hayvan türleri açısından da oldukça zengindir.